Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Teratynie

Nasza patronka- Maria Konopnicka z domu Wasiłowska, używała pseudonimów: „Jan Sawa”, „Marko”, „Jan Waręż”, „Mruczysław Pazurek”.   

Urodziła się 23 maja 1842 w Suwałkach, zmarła 8 października 1910 r. we Lwowie. Była polską poetką i nowelistką okresu pozytywizmu, publicystką i tłumaczką; jedną z najwybitniejszych pisarek whistorii literatury polskiej.

Jej ojcem był Józef Wasiłowski (1813-1878), matką Scholastyka z Turskich (1820-1854). Jej rodzice w 1841 zamieszkali w Suwałkach, w domu przy dzisiejszej ul. Tadeusza Kościuszki 31. W 1849, kiedy Maria miała siedem lat, Wasiłowscy przenieśli się do Kalisza. Matka Marii zmarła w 1854 i została pochowana na Cmentarzu Miejskim w Kaliszu. Ojciec był prawnikiem, znawcą i miłośnikiem literatury pięknej. Wychowywał córki w tradycji chrześcijańskiej. Atmosfera powagi, żarliwego patriotyzmu i surowych nauk moralnych miała duży wpływ na Marię.

 W latach 1855–1856 uczyła się z siostrą na pensji w Warszawie i tam poznała Elizę Pawłowską (po mężu Orzeszkową). Przyjaźń ich trwała przez całe życie.

Brat Marii, student politechniki- Jan Wasiłowski, poległ 19 lutego 1863 w powstaniu styczniowym. Jedna z sióstr, Celina wyszła za mąż za Włodzimierza Świrskiego, oficera armii rosyjskiej, ich synem był Jerzy Świrski, wiceadmirał, dowódca polskiej Marynarki Wojennej w czasie II wojny światowej.

10 września 1862 w św.Mikołaja w Kaliszu, Maria Wasiłowska poślubiła Jarosława Konopnickiego herbu Jastrzębiec, starszego od niej o 12 lat. Po ślubie wyjechała z Kalisza i wraz z mężem zamieszkała w Bronowie, a następnie w Gusinie,w ówczesnej guberni kaliskiej(dziś województwo łódzkie). Konopnicki zarządzał kluczem dóbr rodzinnych, w skład których wchodziły wsie: Konopnica, Bronówek i Bronów. Majątek ten był pokaźny, ale zaniedbany.

Konopniccy pod koniec 1863 i na początku 1864 spędzili czas w Wiedniu i Dreźnie.

Maria urodziła ośmioro dzieci. Byli to: Tadeusz (ur. 1 czerwca 1863), bliźnięta Stefan i Władysław (ur. około 1864), Stanisław (ur. 16 stycznia 1865), Zofia (ur. 27 stycznia 1866), Helena (ur. 1 marca 1867), Jan (ur. 23 marca 1868), Laura (ur. 8 lipca 1870).

Konopnicka nie chciała być na utrzymaniu męża i nie odpowiadała jej rola gospodyni domowej. Jarosławowi nie podobały się literackie zainteresowania żony, która zadebiutowała i zaczęła pisać właśnie w czasie ich małżeństwa. W 1872 sprzedano majątek w Bronowie i rodzina Konopnickich przeniosła się do dzierżawionego Gusina. Tu Konopnicka napisała poemat „W górach”, który przychylnie zrecenzował pisarz Henryk Sienkiewicz, dzięki czemu poetka uwierzyła w swój talent i postanowiła sama zadbać o dzieci i siebie. W 1876 rozstała się z mężem i podjęła decyzję o opuszczeniu Gusina. W 1877 przeniosła się z dziećmi do Warszawy, gdzie mieszkała do 1890. Wyjazd utrwaliła w wierszu „Przed odlotem”. Mimo rozstania Konopnicka nie zerwała kontaktów z Jarosławem; wysłała mu pieniądze na podróż do Krakowa, na jubileusz swej twórczości. Mąż później zbankrutował, zmarł w 1905 w Ciechanowie.

Poetka zaczęła pracę w stolicy, udzielając korepetycji. W 1878 nagle zmarł jej ojciec. W tym też roku zaczęła uczestniczyć w konspiracyjnych i jawnych akcjach społecznych.

Na 25-lecie pracy pisarskiej w 1903 roku, Konopnicka otrzymała w darze narodowym dworek w Żarnowcu koło Krosna. Jej przyjaciółką była Maria Dulębianka, która razem z poetką wprowadziła się do dworku w Żarnowcu. Stąd odbywały podróże do Austrii, Francji, Niemiec, Włoch i Szwajcarii. 

Maria Konopnicka debiutowała w 1870 w Kaliszu wierszem „W zimowy poranek” ogłoszonym pod pseudonimem „Marko” w dzienniku „Kaliszanin”.

Cykl lirycznych wierszy „W górach” zamieścił rok później „Tygodnik Ilustrowany”. Bardzo szybko jej twórczość poetycka przepełniona patriotyzmem i szczerym liryzmem, stylizowana „na swojską nutę” zdobyła powszechne uznanie. Pierwszy tomik „Poezji” wydała w 1881, następne ukazały się w latach 1883, 1887,1896.

W latach 1884–1886 redagowała pismo dla kobiet „Świt". Współpracowała z tygodnikiem dla kobiet „Bluszcz”. Otrzymała tytuł członka honorowego Towarzystwa Szkoły Ludowej.

Nowele pisała od początku lat osiemdziesiątych XIX wieku aż do śmierci.Początkowo czerpała inspiracje z doświadczeń Prusa, Orzeszkowej, a następnie rozwinęła własne pomysły w dziedzinie małych form. Nowela „Dym” opublikowana została w 1893.

Konopnicka znana jest też z prozy i utworów dedykowanym dzieciom. Utwory dla dzieci ogłaszane od 1884, rozbudzały wrażliwość odbiorców i były nowością w tej dziedzinie.

Konopnicka wróciła do wspomnień z lat dzieciństwa spędzonych w Suwałkach. Poświęciła im dwa utwory: „Z cmentarzy” i „Anusia”. Około 1890 pojawiły się w poezji Konopnickiej nowe zainteresowania tematyczne, zwłaszcza dziełami kultury europejskiej.

W 1908 w czasopiśmie „Gwiazdka Cieszyńska” Konopnicka opublikowała "Rotę”, wiersz, który stanowił punkt kulminacyjny publicystycznej kampanii poetki przeciwko polityce germanizacji w zaborze pruskim.^.

Utwory naszej patronki zawierają protest przeciwko niesprawiedliwości społecznej i ustrojowi niosącemu ucisk i krzywdę. Nacechowane są patriotyzmem, liryzmem i sentymentalizmem.

Konopnicka współpracowała z wydawnictwami, prasą krajową, organizacjami społecznymi trzech zaborów, a także uczestniczyła w międzynarodowym proteście przeciwko prześladowaniu dzieci polskich we Wrześni (1901–1902). Brała udział w walce o prawa kobiet, akcji potępiającej represje władz pruskich, w pomocy na rzecz więźniów politycznych.

Maria Konopnicka zmarła na zapalenie płuc 8 października 1910 w sanatorium „Kisielki” we Lwowie. Została pochowana 11 października 1910 na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, w Panteonie Wielkich Lwowian (II rondo, 5 aleja). Pogrzeb, zorganizowany przez Marię Dulębiankę, stał się wielką manifestacją patriotyczną, w której wzięło udział blisko 50 000 osób. 

Wybrane utwory Marii Konopnickiej:

Zbiory nowel:

• "Cztery nowele" (1888)
• "Moi znajomi" (1890)
• "Na drodze" (1893) – zawierał m.in. nowele "Dym","Mendel Gdański","Nasza szkapa"
• "Nowele" (1897)
• "Ludzie i rzeczy" (1898) – zawierał m.in. nowelę "Miłosierdzie gminy"

Dla dzieci:

• "Jak się dzieci w Bronowie z Rozalią bawiły" (1885)
• "Śpiewnik dla dzieci"
• "O Janku Wędrowniczku" (1893)
• "O krasnoludkach i sierotce Marysi" (1896)
• "Na jagody"(1903)
• "Szkolne przygody Pimpusia Sadełko" (1905)
• "Co słonko widziało"
• "Dym"
• "Nasza szkapa"

Zbiory wierszy:

• "Z mojej Biblii" (1896)
• "Linie i dźwięki"(1897)
• "Italia" (1901)
• "Drobiazgi z podróżnej teki" (1903)
• "Śpiewnik historyczny" (1904)
• "Ludziom i chwilom" (1905)
• "Nowe pieśni" (1905)
• "Głosy ciszy" (1906)

Poemat: "Pan Balcer w Brazylii"(1910)

Naszą patronkę uhonorowano po śmierci w wielu miastach stanęły jej pomniki, miedzy innymi w Suwałkach, Kaliszu, Warszawie, Wrześni, Bydgoszczy, Gdańsku.

W lutym 1957 powołano Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu

Decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej na cześć pisarki jeden z kraterów na Wenus został nazwany "Konopnicka".

Imieniem pisarki został również ochrzczony statek Polskiej Marynarki Handlowej "Maria Konopnicka"

23 sierpnia 1973 otwarto Muzeum im. Marii Konopnickiej w Suwałkach, w zabytkowym budynku przy ul. Tadeusza Kościuszki 31, w którym poetka urodziła się i mieszkała do jesieni 1849.

W 1978r. Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu monetę o wartości 20 zł z wizerunkiem Marii Konopnickiej^.

W Suwałkach utworzony został szlak turystyczny im. Marii Konopnickiej pt "Krasnoludki są na świecie" z plenerowymi figurkami dziesięciu krasnali, bohaterów baśni "O krasnoludkach i o sierotce Marysi”.

8 października 2010 roku, w stulecie śmierci Marii Konopnickiej, w naszej szkole odbyła się uroczystość nadania imienia tej znakomitej polskiej pisarki, poetki.

Uchwałą Sejmu RP IX kadencji, z 14 października 2021 zdecydowano o ustanowieniu roku 2022 Rokiem Marii Konopnickiej. Patronom roku 2022 poświęcono wydanie specjalne Kroniki Sejmowej.